نماد شناسی

در زمان ها بسیار دور انسانها برای برقراری ارتباط با یکدیگر از اشکال و فرمها که بر روی سنگ ها، کتیبه ها یا دیوارها حک می شده است، استفاده می کردند.

با گذشت زمان این اشکال رنگ و بوی حروف را به خود گرفته است و به درستی که حروف خود تغییر شکل یافته اشکال می باشند. انتقال معانی و مفاهیم از طریق نمادها و اشکال سابقه طولانی در زندگی بشر دارد. امروزه نیز برای نشان دادن مثلا رستوران در چند کیلومتری جاده یا نزدیک بودن پمپ بنزین در مسیر، از اشکال استفاده می شود. علایم راهنمایی و رانندگی نیز خود گویای این مطلب است که اشکال در القای مفاهیم نقش بسیار عمده ای را بازی می کنند و هرچه ساده تر باشند و مفهوم واضح تری را در عین سادگی منتقل نمایند، ارزش بیشتر را دارا هستند.

دایره

دایره نشان دهنده حرکت و زمان است. نشان دهنده حرکتی بدون آغاز و پایان است؛ زیرا دایره دارای هیچ شروع و پایانی نیست و اساسا بدون مبدا و مقصد است، از آن به زمان تغبیر می شود. 

دایره نشان یکپارچگی و نشان وحدت است. به همین جهت ابدیت را القا می کند. دایره در مقابل القای مفهوم سکون قرار دارد و اساسا مفهوم مجموعه زنجیرواری از حرکت را پی در پی، بدون تغییر و شبیه به یکدیگر نشان می دهد. 

دایره گاهی به  همین مفهومی که القا می کند و شکل خود، به آسمان یا جهان معنوی نیز تعبیر می گردد. 

در نشانه های به جا مانده از بودایی ها، غالبا دوایر متحدالمرکزی به چشم می خورد که نشان دهنده یک نوع تکامل فردی و مرحله بالایی از معنویت می باشد. یکی از مفاهیمی که دایره القا می کند، به جهت شبیه بودن ان با چرخ که خود از ابزار بسیار مهمی برای انسان محسوب می شود، صنعتگری و تجارت می باشد. 

دایره گاهی نماد حرکت اقتصادی و تولیدی نیز می باشد. با پیدایش چرخ در زندگی بشر بود که بسیاری از پیشرفت های مهم زندگی انسان بوقوع پیوست.

مربع

برخلاف دایره که نماد حرکت، بی انتهایی و الوهیت بود، مربع نماد سکون و آرامش و ایستایی است. 

نماد پایداری و نماد هر آنچه استحکام را القا می نماید. مربع نماد برابری و برادری نیز می باشد. از آنجا که در مبحث نماد شناسی دایره گفتیم که دایره نماد آسمان می باشد، مربع نماد زمین در برابر آسمان است. مربع به راحتی تغییر شکل یافته و با تغییر کمی از زاویه آن به راحتی می توان شکل دیگری تولید کرد. یکی از بنیادی ترین اشکال هندسی محسوب می شود و بسیاری از معماران و نقاشان از این شکل الهام گرفته و آثار ارزشمندی به ثبت رسانده اند. 

مکعب از مربع تاثیر گذارتر است و علاوه بر این که نشان دهنده بعد بیشتری از مربع است، استحکام بیشتری را نیز القا می نماید. 

یکی از جنبه های اهمیت مربع چهار ضلع و زاویه ای بودن آن است، زیرا عدد 4 یکی از مهمترین اعداد است و به رقم هوش معروف است.

این رقم نمادی از سازمان یافتگی و پویایی است. 

شکل صلیب نیز القا کننده شکل مربع است و این دو یکدیگر را ارزش مفهومی بیشتری می بخشند. هر چه مربوط به مکان باشد با  چهار ضلع و زاویه به خوبی می توان نمایش دارد. 

همان عبارت چهاردیواری که از گذشته ها بوده است. مربع دارای وزن است و استحکام دارد. در برخی موارد صراحت را بیان می کند و نشانه روشنی و وضوح و قطعی بودن است.

مثلث

مثلث برنده است. نشانه تهاجم، نشانه سوزانندگی و نشانه سرزندگی است. مثلث نشانه آب، حیات و الهام بخش تاریخ مذاهب بیشماری در سراسر دنیاست. نشانه دوره های سه گانه حیات: تولد، رشد و مرگ است؛ از این رو نشانه سیر صعودی تکامل می باشند. 

هر یک از اشکال مختلف الاضلاع نمادی از هوا و وسعت است. 

مثلث قایم الزاویه نمادی از آب است که یکی از مهمترین مفاهیم برای مثلث می باشد. در برخی متون کهن و مفاهیم منتقل شده، مثلث متساوی الاضلاع از زمین است زیرا این حالت از مثلث نوعی سکون و استحکام را القا می کند.

تمام وزن مثلث در همه جای آن یکسان است و به همین دلیل نشانه ای از پایداری و ثبات می باشد. 

مثلث متساوی الساقین به دلیل بالا رونده بودن ان نمادی از آتش است. 

همچون مفهوم آب، آتش نیز یکی از مفاهیم جا افتاده  برای مثلث است. از نظر هندیان و یونانیان وجوه مثلث بیانگر سه وجه آب و خورشید و گندم است. 

به همین جهت نمادی از باروری به حساب می آید و اساسا از مثلث به نمادی از جنس مونث یا مادگی تعبیر می شود. بسیاری از نمادهای مذهبی نیز با مثلث ایجاد گشته اند.

نشانه