سه گانه روانشناختی

سه گانه روانشناختی، با عنوان سه گانه تاریک یا مثلث تاریک هم شناخته می شود. سه ویژگی شخصیتی یا اختلالات روانی شناخته شده را به نام های خودشیفتگی، ماکیاولیسم و روان پریشی در برمی گیرد.

این سه گانه به دلیل ویژگی های تهدیدآمیز و مخربش، " تاریک" خوانده می شود. مثلث تاریک به دلیل ریشه داشتن در دست کاری روانی، کنترل ذهن و متقاعدکردن، یک موضوع شناخته شده در روان شناسی تاریک است. 

    - خودشیفتگی که بیانگر عشق افراطی به خود و تکیه بر خودنگاشت های درونی است. این افراد خود را بزرگ و مهم می پندازند و به گونه ای غلوآمیز احساس توانایی و لیاقت می کند. 

هولاک الیس ابتدا خودشیفتگی را به عنوان یک اختلال روانی معرفی کرد که با نام خودپرستی بیمارگونه نیز شناخته می شود. او در این زمان مقاله نویس و پزشک بود. خودشیفته به افرادی گفته می شود که خود را بزرگ و مهم می پندارند و گمان می کنند یک فرد فوق العاده و بالاتر از اشخاص دیگرند. 

آن ها از افراد دیگر به نفع خود بهره می برند. همچنین آن ها هنگامی که تصویر خود یا غرورشان را تهدید کنند، واکنش شدیدی نشان می دهند و می کوشند تا آرامش خود را حفظ کنند. خودشیفتگی( نارسیسم) از فردی اسطوره ای به نام نارسیس گرفته شده است؛ مرد جوانی که عاشق چهره ی انعکاس یافته ی خویش و نیز شخص خودش شده بود. زیگموند فروید در آثار خود، بیان کرده است که خودشیفتگی،  مرحله ی طبیعی رشد افراد از دوران کودکی است؛ اما زمانی که بعد از بلوغ فرد، دوباره این ویژگی ظاهر شود یا باقی بماند، دیگر یک اختلال روانی در نظر گرفته می شود.

در این مدل شخصیتی ویژگی های بزرگ بینی، توجه طلبی و غیرعادی دارند. این افراد خود را خارق العاده می بینند و تا حد زیادی نسبت به دیگران، احساس همدلی ندارند. از دیگران انتظار احترام و تحسین دارند.

    - ماکیاولیسم به معنای بی عاطفه بودن و بی توجهی به اخلاق است. این مدل شخصیتی نسبت به فطرت انسانی دیدگاه بدبینانه ای دارد. این تیپ های شخصیتی نسبت به انسان های دیگر سرد و حسابگرند. این واژه اولین بار توسط کریستی گیس نام گذاری کرد.

این مدل به عنوان فرافکنی از فلسفه های نیکولو ماکیاولی نویسنده و فیلسوف ایتالیایی، الهام گرفته شد. دیدگاه های سیاسی ماکیاولی حیله گرانه، به دلیل فریبکارانه بودن جزیی در دسته مدل های شخصیتی نادرست دسته بندی می شود.

ماکیاولیسم، از دروغ، تقلب و گمراه کردن استفاده می کنند تا به خواسته و یا اهدافشان برسند. آن ها نیاز ندارند و یا دوست ندارند که به لحاظ احساسی یا عاطفی، به کسی وابسته باشند و نیز عواطف و احساسات بسیار سطحی دارند؛ به همین دلیل نسبت به این که به کسی آسیب بزنند یا با فریب دادن او، به هدفشان برسند، بسیار راحت و تقریبا بی تفاوت اند. این ویژگی باعث می شود که افراد را بسیار سرد، حیله گر، جاه طلب و حسابگر می شود. 

    - روان پریشی یعنی نداشتن حس همدردی، دلسوزی و نبود حس پشیمانی پس از انجام کار ناشایست است. این افراد بدون حس ترحم، دیگران را آزار می دهد. 

بیشتر روان پریشی را به افرادی مرتبط می دانیم که مرتکب جنایات بسیار خشونت آمیز می شوند. این افراد تمایل زیادی به آسیب رساندن به بقیه دارند.

این اختلال با ناتوانی فرد در دسترسی به احساسات خود شناخته می شود و بیشتر با کمبودها یا کاستی های هیجانی شدید، همراه است.آنها توانایی احساس گناه یا همدلی نسبت به دیگران ندارند و هنگامی که به شخص یا موجود دیگری اسیب می رسانند، هیچ نشانه ای از پشیمانی را از خود نشان نمی دهند. 

در ادامه بیشتر بخوانید:

1- خود داوری نکنید            2- ترس      3- خودتعیین گری 2                  4- برنامه ریزی برای روابط مهم