نقطه

از دیدگاه ریاضی، عنصری است که هیچ گونه بعدی ندارد، ابتدا و انتهای خط قرار دارد و از تقاطع دو خط بوجود می آید. نقطه موضوعی ذهنی است که در فضا یا بر صفحه تصور می شود، بدون اینکه قابل دیدن و لمس شدن باشد. اما از دیدگاه تجسمی، نقطه ساده ترین واحد قلیل ناپذیر ارتباطات بصری و مبدا پیدایش فرم است.

در هنر تجسمی وقتی از نقطه نام برده می شود، منظور چیزی است که دارای تیرگی یا روشنی، اندازه و گاهی جرم است و در عین حال ملموس و قابل دیدن است. از این نظر در ظاهر تشابهی میان این مفهوم از نقطه با آن چه که در ریاضیات به نقطه گفته وجود ندارد.

نقطه در زبان هنر تجسمی چیزی است که کاملا ملموس و بصری که بخشی از اثر تجسمی را تشکیل می دهد و دارای شکل و اندازه نسبی است.

برای مثال وقتی از فاصله دور به یک درخت نگاه می کنیم آن را مانند یک نقطه می بینیم ولی وقتی به آن نزدیک می شویم یک حجم بزرگ می بینیم که از نقاط متعدد ( برگ ها) و ( شاخه ها) تشکیل شده است. بنابرین محدوده ی فضا یا سطح که همان کادر است. نقش تعیین کننده ای در تشخیص دادن نقطه ی تجسمی و معنا پیدا کردن آن دارد. 

در صورتی که اندازه لکه یا عنصر بصری نسبت به کادر به قدری کوچک باشد که به طور معمول نتوانیم جزییات آن ها را به صورت سطح یا حجم تشخیص بدهیم، می توانیم به آن نقطه تجسمی یا نقطه بصری بگوییم.

در هنر های تجسمی اثر هر چیزی را روی صفحه نقطه می گویند. مثل اثر نوک قلم یا قطره جوهر روی کاغذ و یا اثر نوک مداد و ... از برخورد دو یا چند خطر نیز نقطه بوجود می اید.

نقطه مبدا پیدایش فرم می باشد. وجود یک نقطه، مبین مکانی در فضاست. معمول ترین شکلی که می توان برای نقطه قایل شد گرد بودن است. نقطه ی چهارگوش یا مثلثی شکل به ندرت در طبیعت یافت می شود.

کوچک و بزرگ بودن یک نقطه، بسته به اینکه در چه فضایی قرار گرفته ارزیابی می شود. نقطه ممکن است در سطح مطرح شود یا بصورت حجم و سه بعدی در فضا وجود داشته باشد.

نقطه کوچکترین نمود بصری یک عنصر تصویری است .

نقطه هر کجا که باشد خواه به صورت طبیعی یا ساخته دست انسان، چشم را شدیدا به خود جلب می کند. در نتیجه، نقطه به منزله ی یک عنصر تصویری قوی می تواند برای نشان دادن مفهوم " تاکید " مورد استفاده قرار می گیرد.

با تکرار نقطه، در ترکیب های متنوع و متعدد، می توان مفهوم " ریتم " را شناخت. با تجمع و تفرق نقطه ها در یک ترکیب جدید، مفهوم" انبساط و انقباض" را می توان نمایش داد.

انواع مفاهیم نقطه در کادر

1- نقطه در مرکز کادر= تعادل

2- نقطه در نیمه بالا کادر وسط=سبکی

3- نقطه در وسط نیمه پایین = سنگینی

4- نقطه در گوشه های بالا کادر = عدم تعادل

5- نقطه در گوشه های پایین = انزوا، گوشه نشینی و تنهایی

نقطه ی مدور، انرژی تصویری متراکمی را در درون خود زندانی کرده، برعکس نقطه ای به شکل مربع یا مثلث یا شکل های مشابه، ، انرژی تصویری را در جهت اضلاع خود هدایت می کنند. 

نقطه در تفکر غرب، موجودی موهوم است. مضامین آن حذف شده و به صورت نیرویی به آن توجه می شود اما در تفکر شرق نقطه وحدت و هماهنگی ایجاد می کند.

مرکزیت همیشه با نقطه است همان طور که در دایره حرکت براساس نقطه است. شمسه همان نقطه نورانی است. شمسه همان نقطه نورانی است.

در ادامه بیشتر بخوانید:

کنترل کنندگان روانی چه افرادی را در نظر می گیرند           روش تغییر مسیر فکری         مداد طراحی       سه گانه روانشناختی

خودتان را داوری نکنید                  برنامه ریزی روابط مهم