سبک رئالیسم 

رئالیسم به صورت جامع و کلی به مفهوم حقیقت، واقعیت و وجود مسلم و نیز نفی تخیلات و امور ناممکن و غیر عملی است.

رئالیسم در هنرهای تصویری و ادبیات، نمایش چیزها به شکلی است که در زندگی روزانه هستند. بدون هرگونه آرایش با تعبیر افزون در این شیوه از نقاشی در آن هنرمند باید در نمایش طبیعت( طبیعت بدون انسان و با انسان ) از هر گنه احساساتی گری خودداری کند.

در هنر نقاشی، رئالیسم به معنای نمایش اشیا و موضوعات به صورت طبیعی است، به گونه ای که نقاش تخیل و ابتکار عمل خود را در نحوه پیاده کردن آن موضوع دخالت ندهد و هر موضوع به همان گونه که در دنیای خارج دیده می شود. در نقاشی به نمایش در می آید. این سبک نقاشی در اواسط قرن نوزدهم در فرانسه رواج پیدا کرد. 

در حقیقت به عنوان شاخه ای فرعی از سبک روامانتیسیزم بود که با این ایده که می خواست نمایش دقیقی از زندگی روزمره را نمایش دهد، از آن جدا شده و خود به یک سبک در هنر نقاشی بدل شد.

از نقاشان دوره ی اول این سبک می توان به نقاشان فرانسوی اشاره کرد.

رئالیسم یا واقع گرایی، شیوه ای است که در آن هنرمند باید در نمایش طبیعت( طبیعت بدون انسان یا با انسان) از هر گونه احساساتی کری خودداری کند. اما منظور ما از رئالیسم، در اینجا شیوه ای هنری است که از حوالی سال 1840 به بعد در اروپا و دیگر نقاط جهان متداول شد.

مدت زیاید از میانه ی قرن نوزدهم نگذشته بود که شارل بودلر، شاعر و هنرشناس فرانسوی، در سال 1846 نقاشیهایی را می ستود که بتواند خاصیت قهرمانی زندگی معاصر را به وصف درآورد. در آن زمان تنها یک نقاش وجود داشت که برآوردن این نیازمندی را اساس ایمان هنری خود قرار دهد و او کسی نبود در جز گوستاوکوربه که در بخش قبل از سالهای میان (1840-1850) به شیوه ی نوباروک رمانتیک آغاز کرد، لیکن در سال 1848 در زیر فشار طغیانهای انقلابی که سراسر دستاویزی بود برای فرار از واقعیت های زمان و او اعتقاد به این امر پیدا کرد که هنرمند نباید تنها به تجربه ی شخصی و بی واسطه ی خود تکیه کند و می گفت من نمی توانم فرشته ای را تصویر کنم، زیرا هرگز آن را به چشم ندیده ام.

هنگامی که کوربه پرده " سنگ شکنان" را به معرض نمایش گذاشت. نخستین اثری بود که واقعگرایی برنامه ریزی شده ی او را به طور کامل در برداشت.

وی دو مرد را که بر جاده ای کار می کردند؛ دیده بود و آنها را سرمشق نقاشی اش قرار داده بود.

کوربه آنها را به اندازه طبیعی، با هیکلی جسیم و حالتی کاملا عادی، بدون هیچ گونه نشانی از بارقه ی رنج یا حساسیت بارز نقاشی کرد. در سالهای 1855که نمایشگاه های نقاشی پاریس در انحصار آثار انگر و دلاکروا بود؛ کوربه با تشکیل دادن نمایشگاه خصوصی آثار خود را به همراه " بیانیه ی واقعگرایی" خود عرضه کرد. 

موضوعات او بیشتر شکارچیان، دهقانان، کارگران و بودند. به بیان او دنیای نقاشی دارای " قوانین طبیعی" است و نخستین وظیفه ی هر نقاش این است که به پرده نقاشیش وفادار بماند نه نسبت به دنیای خارج و همینجاست که طرز فکر" هنر برای هنر" که بعدها در اروپا رواج یافت، بنیان می یابد.

کوربه در نقاشی های خود از هرگونه پیرایه بندی و اغراق احساساتی خودداری می کرد، تا آنجا که معمولا کارهای او را زشت و ناهنجار و غیر هنری به شمار می اوردند.

از رئالیست های دیگر " انوره دومیه" است که در طی حکومت ناپلئون سوم برای نشریات انتقادی. فکاهی کاریکاتور تهیه می کرد. دومیه در کارهایش از هرگونه آب و تاب دادن موضوع خودداری می کرد و واقعیات اجتماعی هر چند تلخ و وحشیانه را به تصویر می کشید.

رئالیسم در کلیت خود، اصلاحی در تاریخ هنر است که به بازنمایی واقعیت مورد تجربه ی انسانها در زمان و مکان معین اشاره دارد. در این تعریف عام، رئالیسم مفهومی متضاد با آرمانگرایی، انتزاعگرایی، چکیده نگاری و رمانتیسم است و از این رو با معنای ناتورالیسم مترادف انگاشته می شود.از جنبه ی صوری، رئالیسم به این دلیل با ناتورالیسم متمایز است که بر " عام در خاص" تاکید می کند( ناتورالیسم صرفا " خاص" را چون اساس واقعیت ارائه می کند.)

از نظر محتوا نیز رئالیسم با ناتورالیسم متفاوت است، زیرا لزوما به اثبات گرایی و فلسفه ی طبیعتگرانه درباره ی زندگی نمی پردازد. گاه واقع گرایی را در " واقع گرایی بصری" می نامند و آن را از واقعگرایی مفهومی جدا می کنند.

رئالیسم به مثابه یک روش هنری، قابل تعمیم به بسیاری از آثار هنری- صرف نظر از سبک یا اسلوب معین است. رئالیسم را در آثاری می توان شناخت که هنرمند از سطح ظواهر عینی فراتر رفته، حقایقی از روابط گوناگون و پویای انسان ها با یکدیگر و با محیطشان را بیان می کند. و به طور کلی با مسئله ی " انسان چیست و چه می تواند بشود" درگیر می شود. 

نقاشانی چون رامبراند، گوبا، وانگوگ، پیکاسو، لژه و بسیاری از هنرمندان دیگر، اثاری واقع گرایانه آفریده اند. در برخی از این آثار روشهای کژنمایی، انتزاع و چکیده نگاری به کار رفته است. رئالیسم چون یک آموزه یا نظریه ی هدفمند در میانه ی سده ی نوزدهم، واکنشی در برابر خصلت ارمانی کلاسی سیسم و خصلت ذهنی و تلقینی رمانتیسم بود. واقعگرایی سده ی نوزدهم، همه جانبه ی زندگی اجتماعی و تجسم دقیق سیمای زمانه تاکید می کرد. ( از نظریه پردازان اصلی آن، دورانتی انجامید. ( واقعگرایی اجتماعی، رئالیسم سوسیالیست، واقعگرایی نو)

در ادامه بیشتر بخوانید:

1- دانستنی های امپرسیونیسم       2- گرایش اکسپرسیونیسم       3- اجرای اکسپرسیونیسم    4-کوبیسم      5-امپرسیونیسم