تاریخچه عکاسی

عکاسی در اواسط قرن نوزدهم به وجود آمد و با پیدایش خود، شکل کاملا نوینی از ارتباطات بصری را به وجود آورد. این شکل کاملا جدید، متفاوت از سایر انواع هنرهای تجسمی است  و تفاوت آن با سایر هنرهای تجسمی پیش از هر چیز به ابزاری مربوط می شود.

خالق این شکل است، یعنی دوربین بنا اختراع دوربین، امکان ثبت تصویری واقعیت در یک لحظه معین به وجود آمد و هنر عکاسی به سرعت در زندگی مردم رخنه نمود. اختراع دوربین سبب تحولی عظیم در زندگی بشر گردید. به طوری که امروزه کمتر کسی را می توان یافت که از مزایای این هنر بزرگ در طول زندگی خود بهره مند نشده باشد.

عکاسی سه ویژگی علمی، صنعتی و هنری را توامان دارا می باشد. در ابتدا، همچون پدیده ای علمی به وجود آمد و با کمک قوانین علمی پیشرفت فراوانی نمود. 

از طرف دیگر عکاسی نوعی صنعت به شمار می آید. صنعتی که می کوشد تا مرتبا دوربین، ابزار، دستگاه ها و مواد بهتر و مجهزتری تهیه نماید. 

تاریخ عکاسی از یک طرف به تکامل دوربین ها و فنون عکاسی ارتباط دارد و از طرف دیگر به کشف سوژه ها و زمینه های تازه و شعور اجتماعی و هنری عکاسان در هر دوره مربوط است.

دوربین ظاهرا می تواند از هر واقعیتی عکسبرداری کند، ولی عملا پیدایش اشکال گوناگون عکاسی، مانند عکاسی صنعتی، علمی، خبری، هنری و غیره مراحل معینی ار طی کرده و به تدریج شکل گرفته است. رشد این اشکال گوناگون از طرفی به تکامل دوربین ها و تکنیک های عکاسی مربوط بوده و از طرف دیگر در نتیجه رشد نیازهای اجتماعی است. مثلا رشد صنعتی، نیاز به ثبت تصویری کالاها را افزایش اده و از طرف دیگر زمینه لازم برای تکامل دوربین های عکاسی و فیلم های جدید را فراهم می سازد. همچنین گسترش عکاسی خبری به دلیل وجود سوژه های متنوع و کمابیش متحرک خود سبب تکامل دوربین ها شده است. کوچک شدن دوربین ها به خاطر افزایش تحرک و حمل و نقل سریع و راحت آنها، سریع شدن لنزها و غیره از این جمله اند.

تاریخچه عکاسی در ایران

ورود عکاسی در ایران به دوران قاجار باز می گردد. نخستین دستگاه عکاسی به درخواست محمدشاه قاجار از کشورهای روسیه و انگلستان به دربار ایران وارد شد. طبق منابع تاریخی، اولین دستگاه عکاسی ایران، هدیه ای از جانب امپراطور روسیه بود که توسط دیپلمات جوان روس " نیکلای پاولف" به ایران آورده شد و در اواسط دسامبر 1842 مطابق با پایان آذر 1221 ه. ش. نخستین عکسبرداری در ایران به روش داگرئوتیپ توسط وی انجام شد.

در میان شاهان قاجار، ناصرالدین شاه از اولینافاد خانواده سلطنتی بود که تصویرش بر صفحه داگرئوتی ثبت شد. همین موضوع سبب شیفتگی بیش از حد او به عکاسی و حمایت های گسترده او جهت رشد و گسترش عکاسی در ایران گردید. 

در سال های آغازین پیدایش عکاسی در ایران، برخی اروپاییان که در مشاغل گوناگون دولتی استخدام شده بودند نیز به تجربیاتی اندک دست زدند. بیشتر این افراد، معلمان دارالفنون بودند. همچنین در سال 1860 یعنی ده سال پس از تاسیس مدرسه، عکاسی به عنوان یکی از دروس، به دانش آموزان تدریس شد. 

از عکاسان خارجی این دوره می توان به " اوگوست کرشیش" اتریشی، " فوکتی"، "ژول ریشار"، " لوییچی مونتابونه"، "هانری بلوکویل" نخستین عکاس صحنه جنگ بود، " ارنست هولتز، "لوئیچی پشه" ایتالیایی اشاره نمود که اولین عکس های موجود از بناهای باستانی ایران. از جمله تخت جمشید و پاسارگاد از جمله کارهای ایشان است.

عکاسان ایرانی نیز همزمان با سال های اولیه پیدایش آن در ایران، مشغول به کار شدند و به تصویر جنبه های گوناگون زندگی مردم در دوره قاجار پرداختند. برای مثال می توان از ملک قاسم میرزا، آقارضا عکاس باشی، عباسعلی بیک، حسنعلی عکاس، میرسیدعلی، عبدا... ، آنتان سوریوگین نام برد.

از اقدامات این شاه قاجاری در زمینه عکاسی:

1-زمینه پیدایش و گسترش عکاسی مستند و گزارش های تصویری از سراسر ایران

2- ترویج اصول عکاسی و توجه به آموزش این فنون به صورت رسمی در دارالفنون

3- ایجاد عکاسخانه سلطنین و تهیه عکسهای بسیاری از جنبه های گوناگون زندگی و معیشت در قاجار

4- پایه گذاری نوشتن شرح بر عکس ها

5-توجه به رشد و گسترش دانش نظری و فنی عکاسی و تالیف و چاپ کتاب های مربوط به ان

6- توسعه عکاسی میان درباریان و خانواده های اشراف

7-ابداع لقب عکاسباشی  به عنوان عالی ترین رتبه فنی در این حرفه

8- اعزام برخی محصلان دارالفنون به اروپا برای کسب مهارت های فنی و هنری عکاسی

آشتی با سایه ها