شروع گرافیک
گرافیک از اروپا وارد ایران شد، چون اساسا تکنیک چاپ از آنچا به ایران منتقل شد. در قرن 19با گسترش صنعت چاپ در آلمان و کشورهای دیگر اروپایی اولین روزنامه منتشر شد. در ایران در زمان محمد شاه قاجار با فرمان او به همت میرزا صالح شیرازی، اولین روزنامه پا به عرصه گذاشت که سنگی تکثیر می شد. متن اخبار هم به خط نستعلیق و عناوین خط ثلث بود.
بعد از ورود صنعت چاپ به ایران خط نوشتاری در روزنامه ها همان خط دست نویس سنتی خطاطان آن دوره بود. هنوز هم این روزنامه ها همان خط دست نویس خطاطان آن دوره بود. هنوز هم این روزنامه ها حتی با وجود تاثیر پذیری از روزنامه های غربی ( از اواخر صفویه) تحت تاثیر صفحه آرایی و کتاب ایرانی بود. نشریات به خط های سنتی نسخ، ثلث، نستعلیق، تعلیق و ... به چاپ می رسید.
شاخص ترین حرکت در این زمینه را می توان به تلاشهای مکتب سقاخانه نسبت داد. در اواخر دهه 30 در نقاشی نوگرای ایران، جریانی ظهور کرد که به مکتب سقاخانه ای معروف شد. هنرمندان این مکتب با مراجعه به هنر عامیانه ای مذهبی به سرچشمه ای دست یافتند که امکان هر گونه ترکیب و تجزیه را به هنرمند می دهد. آثار این هنرمندان باعث تکامل و بسط خوشنویسی ایران گردید. افرادی مانند حسین زنده رودی، پرویز تناولی، فرامرز پیلارام، گلپایگانی و ... حرکتی را آغاز کردند که چند سال طول کشید.
دستخط ها می توانند درباره شخصیت، حالات ذهنی، حوادث احساسی، هماهنگی بین دست و چشم یا حتی ساختار استخوانی که روی نحوه نگهداشتن قلم اثر می گذارد، اطلاعاتی را بیان کند.
در یک موقعیت شغلی تازه یا هنگام امضای یک قرارداد مهم، زیبایی دست خط ما یک توصیه نامه خاموش است. به طوری که حضرت علی(علیه السلام) می فرمایند:" نیکویی خط، زبان دست است و روشنی درون( حسن الخط لسان الید و بهجه الضمیر).
از نظر خطاطان اسلامی نخستین خط کامل از آن حضرت علی ( علیه السلام) است. بعد از ایشان ائمه اطهار یکی پس از دیگری در خوشنویسی به کمال بوده اند.
فواید خوشنویسی
در فواید خط زیبا آمده است که :
* رویت خط زیبا موجب بهجت روحی و حظ معنوی می شود و البته بهره معنوی خوشنویس مضاعف و مبتدا است و آثار و برکاتی در باب آن آمده است.
* در تاثیرگذاری بر مخاطب است بخصوص در نامه نگاریها و مکاتبات با اولیا امور و بزرگان قوم که قطعا نامه های خوش خط و زیبا مقبولتر است و مقصود را روشن می کند و در اجابت درخواست ها موثرتر خواهد بود. شاید این کلمه پیامبر اکرم ( صلی الله علیه و آله) اشاره به همین موضوع داشته باشد که می فرمایند:" خط زیبا به روشن شدن حق می افزاید.)
* اقتصادی است. زیرا خط خوش باب رزق است برای طالبان کسب و معیشت که در فرصت های پیش آمده و موقعیت های مرتبط شغلی می تواند یکی از کلیدهای فتح و گشایش در این باب شد. حضرت علی ( علیه السلام) می فرمایند:" خط خوش و زیبا از کلیدهای رزق و روزی است.)
* در حیطه علم و فرهنگ و شریعت است با این بیا که خط خوش همچون نگهبانی امین بر نوشته ها و مکتوبات است و این هنر خوشنویسی است که کلام آسمانی و علوم بشری را صیانت کرده است و میراث گرانبهای دین و فرهنگ و علم را ماندگار نموده است.
* در منزلت و کمال انسانی است، زیرا خط خوش بر منزلت و کرامت خوشنویس و جایگاه و منزلت او در اجتماع می افزاید و مقام او را ارتقا داده و موجب عظمت و بزرگی او می شود.
خوشنویسی یعنی زیبا نوشتن و خلق کردن است و با طراحی حروف و نگارش ساده متفاوت است؛ در تمامی فرهنگ ها به چشم می خورد. اما در سرزمین های اسلامی اهمیت خاصی دارد و آن را هنر تجسم کلام وحی می دانستند و می دانند. قدیمی ترین نسخه قرآن به خط کوفی است و بعدها هنرمندی به نام شیرازی خطوطی را نظیر محقق، ثلث، ریحان، نسخ، رقاع و توقیع را به وجود آورد.
در ادامه بیشتر بخوانید: