ترکیب بندی در هنر
راهنمایی دستوری برای سواد بصری مهمترین گام در حل یک مساله بصری، کمپوزیسیون یا ترکیب بندی آن است. رسیدن به معنای مورد نظر در یک عبارت تصویری بستگی زیادی به نوع ترکیب بندی آن دارد. علاوه بر آن ترکیب بندی یک اثر در جلب توجه بیننده، نقش مهمی را ایفا می کند. کسی که می خواهد از راه تصویر با دیگران ارتباط برقرار کند، در این مرحله که مرحله مهمی است بیشتر از هر مرحله دیگری می تواند و باید بر کاری که انجام می دهد تسلط پیدا کند؛ چرا که او برای القای منظورش از بهترین موقعیت برخوردار است.
اما همانطور که پیش از این اشاره شد در شیوه ارتباط بصری نمی توان چند ساخت محدود و معین تجویز کرد. پس چگونه می توان با اطمینان خاطر در این زمینه نظارت و سلطه خود را بر کار اعمال کنیم تا بتوانیم سازنده و بیان کننده عباراتی باشیم که همه قادر به فهم آن باشیم.
نحو در دستور زبان عبارت است از روش استفاده از کلمات با ترتیبی درست در جمله و قواعد آن به روشنی تعریف شده است و فهم آن فقط نیازمند اندکی هوش و دقت است. منتها این نوع قواعد در آموزش بصری فقط به ما ترتیب به کار بردن درست اجزای تصویر را نشان می دهد و مساله چگونگی برخورد ما به جریان کلی ترکیب بندی باقی می ماند. این برخورد و نگرش باید با دقت و علم به این موضوع باشد که تصمیمات ما در این زمینه تاثیر بسیار مهمی بر نتیجه نهایی کار خواهد داشت.
در اینجا از قواعد مطلق خبری نیست و لی با این وصف درباره نتایج کار جمع آوری و سازمان دهی اجزای مختلف بصری در یک کار و تاثیر آن بر محتوای کار اطلاعات نسبتا زیادی در دست است.
به این معنی است که دو یا چند رنگ را به گونه ای خاص در کنار هم و در داخل کادر قرار بدهید که دارای نظمی خاص بوده و مفهوم نهایی را القا می کند؛ انتخاب رنگ مایه ها و نسبت و حالات آنها، محل استقرار و جهت آنها رابطه رنگ ها با هم و بالاخره هر یک از هفت تضاد رنگ ها، عوامل موثر و مسلم برای ایجاد کمپوزیسیون رنگ هستند.
برای ایجاد کمپوزیسیون خوب باید موقعیت و تناسب هر رنگی در رابطه با رنگ های دیگر، که آن را احاطه کرده اند و یا با آن توام هستند، سنجیده شود. این نکته یکی از اصول مهم برای تعیین اثر و نمود هر کدام از رنگ ها هست. یک رنگ باید همواره با توجه به رنگ های اطرافش در نظر گرفته شود. کیفیت و کمیت رنگ ها نیز از عوامل موثر و همچنین نحوه استقرار و جای دادن رنگ ها در ترکیب بندی خوب فوق العاده اهمیت دارد.
ترکیب بندی با نحوه کنار هم قرار گیری عناصر مختلف نقش به سزایی در اثربخشی آن عناصر به عهده دارد.
عناصر و اجزا در کنار هم معنی واقعی خود را پیدا می کنند. پس از انتخاب عناصر مانند فرم و ساختار، رنگ و بافت و جنسیت لوگو،نقوش و آرم ... .
مهمترین مساله ای که طراحان با آن مواجه می شوند؛ چگونگی چیدمان اجزای مختلف یک طرح در کنار هم هست، که در مجموع در کنار هم قرار بگیرند تا ضمن ایجاد زیبایی، هویت مطلوبی که برای موضوع در نظر گرفته شده به بینندگان القا گردد.
دقت نظر طراح، هوشیاری و تجربه او بسیار اهمیت دارد.
اصول صفحه آرایی
1- چیدن عناصر متن و تصویر در صفحه
2- عناصری مانند حروف و تصویر در کنار هم مجموعه ای بسازد که مفهوم درست را انتقال دهد
3- داشتن دقت نظر در انجام کار
4- ایجاد تعادل و توازن در آثار هنری
5- به کارگیری هماهنگ عناصر با هم
6- استفاده از ابزارهای مناسب برای انجام کار
7- ایجاد وحدت و انسجام درستی بین فضای سفیدی و سیاهی
8- استفاده درست از حروف و کلمات
9- چیدن درست اجزای صفحه بطوری باشد که چشم مخاطب به خوبی در تمام جهات صفحه بچرخد و با ایجاد تنوع در جیدن حروف با فرم های مختلف از یکنواختی بکاهد
10- بکارگیری درست از شیوه های مختلف متقارن و غیرمتقارن
11- از وجود فضاهای خالی بدون استفاده پرهیز شود
12- رعایت اندازه و تناسب و کنترل نقاط حساس صفحه و چیدن عناصر اصلی در نقطه طلایی
نکته مهم
وقتی طراحی را بوسیه رنگ ها، شکل ها، خطوط، بافت ها، اندازه هایی بوجود می آوریم و آنها ار در کارمان به یکدیگر مربوط می سازیم این کار در واقع کمپوزیسیونی است که طراح بوسیله آن می خواهد منظور خود را بیان کند. ترکیب یک اثر تصویری نقش بسیار پراهمیتی در ایجاد زیبایی هنری آن دارد. به عبارت دیگر، یکی از عوامل مهم زیبایی در یک کار هنری کمپوزیسیون آن است.
البته باید توجه داشت که برای ایجاد یک ترکیب خوب بصری، قانون و فرمول مشخص و قاطعی نمی توان ارائه داد. در واقع این مساله بستگی به طرز دید و اندیشه هر هنرمند دارد ولی می توان به بعضی اصول و نکاتی که باعث بهتر شدن یک ترکیب بصری می شود، اشاره کرد.
در ادامه بیشتر بخوانید: